"A language is a dialect with an army and navy" is a description of the distinction between dialect and language. It points out the influence that political conditions can have over a community's perception of the status of a language or dialect. The description was popularized by the Yiddish linguist Max Weinreich, who heard it from a member of the audience at one of his lectures.
Contents |
This statement is commonly attributed to one of the leading figures in modern Yiddish linguistics, Max Weinreich, who expressed it in Yiddish:
(a shprakh iz a dialekt mit an armey un flot). The earliest known published source is Weinreich's article Der YIVO un di problemen fun undzer tsayt (דער ייִוואָ און די פּראָבלעמען פֿון אונדזער צײַט "The YIVO Faces the Post-War World" literally: "The YIVO and the problems of our time."), originally presented as a speech at the Annual YIVO (then known as the Yiddish Scientific Institute) Conference on 5 January 1945. Weinreich did not give an English version.[1]
Weinreich presents this statement as a remark of an auditor at a lecture series given between 13 December 1943 and 12 June 1944:[2]
The sociolinguist and Yiddish scholar Joshua Fishman suggested that he might have been the auditor at the Weinreich lecture, and has subsequently been cited as the originator of the army-navy statement in several references. However, Fishman was assuming that the exchange took place at a conference in 1967, more than twenty years later than the YIVO lecture (1945)[3] and in any case does not fit Weinreich's description.
Some scholars believe that Antoine Meillet had earlier said that a language is a dialect with an army, but there is no contemporary documentation of this.[4]
Jean Laponce has suggested that Hubert Lyautey (1854–1934) may be the originator of the phrase at a meeting of the Académie française.[5] But again there is no good evidence for this.
Other suggested sources post-date the Weinreich publication.
Weinreich observed that the phrase is a "wonderful expression of the social plight of Yiddish". In his lecture, he discusses not just linguistic, but also broader notions of "yidishkeyt" (ייִדישקייט – lit. Jewishness).
Randolph Quirk adapted the definition to "A language is a dialect with an army and a flag" (adding a defense policy and a national airline).[6]
Here is the passage from the 1945 text in the original Yiddish, followed by a romanized transliteration:
פֿאַר אַ יאָרן האָבן מיר אין דער ד״ר צמח שאַבאַד־אַספּיראַנטור געהאַט אַ קורס פֿון צוואַנציק לעקציעס אויף דער טעמע׃ „פּראָבלעמען אין דער געשיכטע פֿון דער ייִדישער שפּראַך“. צווישן די צוהערערס איז איין מאָל אױך אַרײַנגעפֿאַלן אַ לערער פֿון אַ בראָנקסער הײַסקול. ער איז געקומען קײן אַמעריקע ווי אַ קינד און האָט פֿאַר דער גאַנצער צײַט קײן מאָל ניט געהערט, אַז ייִדיש האָט אַ געשיכטע און קען דינען פֿאַר העכערע ענינים אויך. ווי אַזוי ער איז פֿון דער אַספּיראַנטור פֿון ייִוואָ געווויר געוואָרן ווייס איך ניט, נאָר פֿון יעמאָלט אָן האָט ער שוין גענומען קומען. איין מאָל נאָך אַ לעקציע גייט ער צו צו מיר און פֿרעגט׃ „וואָס איז דער חילוק פֿון אַ דיאַלעקט ביז אַ שפּראַך?“ איך האָב געמיינט, אַז עס רופֿט זיך אים דער משׂכּילישער ביטול, און איך האָב אים געפּרוּווט אַרויפֿפֿירן אויפֿן ריכטיקן וועג, נאָר ער האָט מיך איבערגעריסן׃ „דאָס ווייס איך, אָבער איך וועל אײַך געבן אַ בעסערע דעפֿיניציע׃ אַ שפּראַך איז אַ דיאַלעקט מיט אַן אַרמיי און פֿלאָט“. איך האָב זיך יעמאָלט באַלד פֿאַרגעדענקט, אַז די דאָזיקע וווּנדערלעכע פֿאָרמולירונג פֿון דער סאָציאַלער מערכה פֿון ייִדיש מוז איך ברענגען צו אַ גרויסן עולם.
Far a yorn hobn mir in der d[okto]r Tsemakh Shabad-aspirantur gehat a kurs fun tsvantsik lektsyes oyf der teme, "problemen in der geshikhte fun der yidisher shprakh". Tsvishn di tsuherers iz eyn mol oykh arayngefaln a lerer fun a bronkser hayskul. Er iz gekumen keyn amerike vi a kind un hot far der gantser tsayt keyn mol nit gehert, az yidish hot a geshikhte un ken dinen far hekhere inyonem oykh. Vi azoy er iz fun der aspirantur fun YIVO gevoyr gevorn veys ikh nit, nor fun yemolt on hot er shoyn genumen kumen. Eyn mol nokh a lektsye geyt er tsu tsu mir un fregt, "Vos iz der khilek fun a dialekt biz a shprakh?" Ikh hob gemeynt, az es ruft zikh im der maskilisher bitl, un ikh hob im gepruvt aroyffirn afn rikhtikn veg, nor er hot mikh ibergerisn "Dos veys ikh, ober ikh vel aykh gebn a besere definitsye. A shprakh iz a dialekt mit an armey un flot." Ikh hob zikh yemolt bald fargedenkt, az di dozike vunderlekhe formulirung fun der sotsyaler marokhe fun yidish muz ikh brengen tsu a groysn oylem.